"Cầu Nam, chùa Bắc, đình Đoài" là câu truyền tụng dân gian ngợi ca vẻ đẹp của các vùng quanh kinh đô Thăng Long xưa. Nếu như Sơn Nam hãnh diện với nhiều cầu đá độc đáo, vùng Kinh Bắc được nhiều người biết đến với những ngôi chùa cổ trầm mặc, linh thiêng. Thì xứ Đoài nổi tiếng với những ngôi đình làng to đẹp, nơi lưu giữ những tín ngưỡng truyền thống cha ông bao đời nay. Cũng như bao làng quê khác của Bắc bộ nói chung và của xứ Đoài nói riêng, xã Tản Hồng cũng có một ngôi đình hiện vẫn giữ gần như nguyên vẹn được những kiến trúc độc đáo từ thời Lê. Đó là Đình Vân Sa- xã Tản Hồng- huyện Ba Vì- Hà Nội. Đình thờ thành hoàng làng là Vị tướng dưới thời nhà Trần là Trần Quốc Chẩn.
Đình Vân Sa được xây dựng thế kỷ XVII, đến thời Thiệu trị năm thứ hai ( 1842) trùng tu và còn lại đến nay. Đình hướng đông, gần sát chân đê có sân rộng, hai bên có tả vu, hữu vu. Cổng chính của đình với hai cột trụ cao bắt liền với hệ thống tường lửng bao quanh. Đại đình 5 gian hai trái. Mái đình lợp ngói ta, phía trước tạo dáng hơi cong xuống trông tựa lưỡi rìu, chiếm 2/3 chiều cao của Đình. Ở bốn góc mái là bốn đao cong. Đại đình chung quanh để trống toàn bộ giưới hạn là các hàng cột hiên tới sát tường hậu cung. Đình có hệ thống hoành phi, cửa võng, hướng án, khám thờ, chạm trổ, sơn son trang trọng, nội dung mang ý nghĩa triết tự và nghệ thuật thư pháp cổ truyền thống. Nghệ thuật chạm, khắc độc đáo thể hiện ở các đầu dư, các Cốn, kẻ hiên, cửa võng. Các hiện vật, đồ thờ được chạm chau chuốt, với kỹ thuật kỹ lưỡng. Các nghệ thuật chạm khăc đó càng tô thêm vẻ đẹp vóc dáng ngôi Đình bề thế cổ truyền. Các kiến trúc đó là phong cách nghệ thuật thời hậu Lê.
Ảnh: Đình Vân Sa
Chùa Hoa Nghiêm được xây dựng từ thời nhà Lê , là một ngôi chùa đặc biệt và độc đáo. Chùa có chuông và khánh cổ từ thờ Lê được tu tạo qua các thời kỳ. Chùa lưu giữ nhiều tượng phật cổ có giá trị mang vẻ đẹp nghệ thuật điêu khắc truyền thống.
Ảnh: chùa Hoa Nghiêm
Đình Vân Sa, chùa Hoa nghiêm mở cửa quanh năm nên mọi người có thể ghé thăm vào bất cứ khoảng thời gian nào.
